Doorgaan en volhouden is in veel organisaties het ingesleten credo. In tijden van overvolle agenda's is durven stoppen én dat daadwerkelijk doen een onderschatte manier van veranderen voor succesvolle organisaties.
Marije van den Berg noemt zichzelf stopstrateeg. Als onderzoeker en adviseur ziet ze in talloze organisaties ‘veel overbodige ellende'. Dergelijke ellende, zoals gewoonte-vergaderingen, manisch monitoren en eindeloze reorganisaties vraagt om een helder en dapper besluit: ermee stoppen. Hoe vanzelfsprekend dit ook klinkt, over het verantwoord en tegelijkertijd definitief stoppen met dergelijke activiteiten in organisaties bestond nog geen managementboek. Stop. Stopstrategie voor organisaties vult deze leemte. En hoe!
Het boek bestaat uit twee delen: een deel over beginnen met stoppen en een deel over de daarvoor benodigde stopstrategie. Beginnen met stoppen start met het leren waarnemen van stoptekens. Belangrijk hierbij is het serieus nemen van de mensen die deze stoptekens geven, het menstype dat niet automatisch meegaat met de comfortabele consensus in het team. Zoals ‘de Dappere', die vanuit een onderbouwde overtuiging tegen de stroom in gaat. Of ‘het Kind', dat ontmaskert, zoals in het sprookje De nieuwe kleren van de keizer. Vervolgens geeft de auteur vier herkenbare vormen van niet of slecht stoppen, waaronder het dode paard en de botte bijl.
Nu zijn we klaargestoomd voor het ontwikkelen en uitvoeren van de stopstrategie. Die bestaat uit de vijf opeenvolgende stappen: afremmen, achteromkijken, afscheid nemen, afleren en afronden. Deze vijf stappen zijn in detail uitgewerkt in het tweede deel van het boek, met lekker veel praktijkvoorbeelden. Hierbij benut Marije van den Berg onder andere kennis uit de antropologie en veranderkunde, waarbij dé Nederlandse experts op dit gebied aan het woord komen. Denk aan een Danielle Braun, Jitske kramer en Hans Vermaak.
Al snel wordt duidelijk waarom stoppen in de praktijk zo lastig is. Dit begint met het erkennen van de realiteit, prachtig verwoord met een quote van science fiction-auteur Philip K. Dick: ‘Reality is that which, when you stop believing in it, doesn't go away'. Stoppen vraagt daarbij om de mentale ruimte om het nog niet te weten. Om het leren omgaan met de bijbehorende onzekerheden. Om zo activiteit A achter je te kunnen laten, zonder precies te weten hoe dat uitpakt richting activiteit B. Om de zogenoemde liminale fase binnen te gaan, zonder de vertrouwde helderheid van bestaande routines. Dit vraagt om vertrouwen in jezelf en in de mensen om je heen, prachtig geïllustreerd door het voorbeeld van de sleutel voor de kolfruimte. Lees dit zelf maar.
Naarmate ik verder las werd me steeds duidelijker dat stoppen een vorm van omgekeerd starten is, maar dan lastiger. Het gaat namelijk in essentie om het afleren van gedrag door gewoontes en overtuigingen. Iets wat nog meer van ons vraagt dan het aanleren van iets nieuws. Waarom is stoppen desondanks van levensbelang voor organisaties? Omdat we zo vaak de neiging hebben enthousiast met (weer) iets nieuws te starten, zonder daarbij tegelijkertijd met iets anders te stoppen. Terwijl een etmaal echt 24 uur blijft bevatten... We gaan dan prioriteren, zonder bewust afscheid te nemen van wat geen prioriteit meer heeft, van wat overbodig is geworden. Dit blijft dan afleiden, fysieke of mentale ruimte innemen, onze waardevolle energie gebruiken.
Na het lezen van dit geweldige boek kreeg ik enorme zin om ook zelf met een aantal zaken te gaan stoppen. Ofwel, gepast afscheid nemen van wat dode paarden en pony's die de afgelopen jaren mijn eigen business zijn binnengewandeld, inclusief de bijbehorende opvattingen, dossiers en digitale bestanden. Om zo meer tijd en ruimte te creëren voor wat er de komende tijd echt toe doet, waar ik echt aan wil bijdragen, zowel zakelijk als privé. De stopstrategie gaat me hierbij helpen. Temeer omdat die naadloos aansluit bij een van de tijdloze principes voor effectief leiderschap van Stephen Covey: Begin met het einde voor ogen. Ofwel, begin voor de verandering eens met stoppen.
Martin van Staveren adviseert, doceert en schrijft over realistisch(er) omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen. Hij schreef verschillende boeken, en Iedereen risicoleider: Waarde realiseren én behouden in een onzekere wereld is zijn nieuwste boek.
Over Martin van Staveren
Martin van Staveren is adviseur, auteur, docent en spreker. Hij ontwikkelde het gedachtegoed voor risicoleiderschap. Met zijn bureau VSRM helpt hij organisaties doelgericht om te gaan met risico’s én kansen in complexe situaties. Eerder schreef hij onder andere Risicogestuurd werken (2015), Risicoleiderschap (2018) en Iedereen Risicoleider (2020).
