Handboek Externe Verslaggeving 2024

VOORWOORD V
LIJST MET GEHANTEERDE AFKORTINGEN VII
VERKORTE INHOUDSOPGAVE IX
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE XI

SAMENVATTING WIJZIGINGEN IN WET- EN REGELGEVING EN OVERIGE WIJZIGINGEN XXXIII
1 Wijzigingen in wetgeving XXXIII
1.1 Aanpassing grensbedragen groottecriteria XXXIII
1.2 Corporate Sustainability Reporting Directive XXXIV
1.3 Elektronisch deponeren XXXV
1.4 Pijler 2-winstbelastingen XXXV
1.5 Openbaarmaking winstbelasting en wettelijke grondslag AMvB’s XXXV
1.6 Tijdelijke wet COVID-19 Justitie en Veiligheid XXXVII
2 Wijzigingen in de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving van toepassing op verslagjaren die aanvangen op of na 1 januari 2024 XXXVII
2.1 Wijzigingen voor middelgrote en grote rechtspersonen XXXVII
2.1.1 Verslaggeving bij onzekerheid over de continuïteit XXXVII
2.1.2 Kasstroomoverzicht – classificatie bankschulden XXXVIII
2.1.3 Classificatie en presentatie van financiële instrumenten als eigen vermogen of als vreemd vermogen
2.1.4 De verwerking van resultaten op intercompanytransacties XXXIX
2.1.5 Transacties die geen deel uitmaken van een overname XXXIX
2.1.6 Omgekeerde verwatering leidend tot beschikkingsmacht XXXIX
2.2 Wijzigingen voor micro- en kleine rechtspersonen XL
2.2.1 Verslaggeving bij onzekerheid over de continuïteit XL
2.2.2 Classificatie en presentatie van financiële instrumenten als eigen vermogen of als vreemd vermogen XL
2.2.3 De verwerking van resultaten op intercompanytransacties in de jaarrekening XL
2.2.4 Verwerking van overnames XL
2.2.5 Jaarrekening op basis van fi scale waarderingsgrondslagen XL
3 Overige wijzigingen in dit handboek XL

1 JAARVERSLAGGEVING ALGEMEEN 1
1.1 Algemene beschouwing wet- en regelgeving 1
1.1.1 Inleiding 1
1.1.2 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 3
1.1.3 Werkingssfeer 4
1.1.4 Opmaken en ondertekenen van de jaarrekening 6
1.1.4.1 Opmaken van de jaarrekening 6
1.1.4.2 Ondertekenen van de jaarrekening 8
1.1.5 Vaststellen van de jaarrekening 9
1.1.6 Onderdelen jaarbericht 11
1.1.6.1 Algemeen 11
1.1.6.2 Jaarrekening 12
1.1.6.3 Bestuursverslag 12
1.1.6.3.1 Algemeen 12
1.1.6.3.2 Inhoud bestuursverslag: algemeen 13
1.1.6.3.3 Inhoud bestuursverslag: voorschriften voor alle middelgrote en grote rechtspersonen 13
1.1.6.3.4 Inhoud bestuursverslag: aanvullende voorschriften voor grote rechtspersonen 19
1.1.6.4 Overige gegevens 26
1.1.7 Vergelijkbaarheid van cijfers 27
1.1.8 Taal 27
1.1.9 Geldeenheid 28
1.2 Stelsels toe te passen in de enkelvoudige en/of de geconsolideerde jaarrekening 28
1.2.1 Toelichting bij combinatie 1 30
1.2.2 Toelichting bij combinatie 2 30
1.2.3 Toelichting bij combinatie 3 31
1.2.3.1 Algemeen 31
1.2.3.2 Deelnemingen 32
1.2.3.3 Presentatie- en toelichtingsvereisten 36
1.2.3.4 Vrijstellingen op grond van omvang 36
1.2.3.5 Overige bijzonderheden 36
1.2.4 Toelichting bij combinatie 4 37
1.2.5 Toelichting bij combinatie 5 39
1.2.6 Kapitaalbescherming bij de toepassing van de combinaties 39
1.3 IFRS-SME 40
1.3.1 Publicatie van IFRS-SME 40
1.3.2 Kenmerken van IFRS-SME 40
1.3.3 IFRS-SME toepasbaar in Nederland? 41
1.4 Termijnen 44
1.4.1 Opmaaktermijn jaarrekening 44
1.4.2 Openbaarmakingstermijn jaarrekening 44
1.5 Groottecriteria 45
1.6 Publicatieplicht jaarstukken 49
1.6.1 Wijze van publicatie jaarstukken 49
1.6.2 Inhoud publicatieplicht 50
1.6.3 Publicatieplicht microrechtspersonen en kleine rechtspersonen 52
1.7 Groepsvrijstelling (art. 2:403 BW) 54
1.7.1 Geconsolideerde jaarrekening en groepsvrijstelling 54
1.7.2 Nadere voorwaarden en inhoud van de groepsvrijstelling 55
1.7.3 Risico’s van het gebruikmaken van de groepsvrijstelling 58
1.7.4 Intrekking aansprakelijkheidsverklaring 59
1.8 Rapportage van betalingen aan overheden 60
1.9 Sancties op niet-naleven jaarrekeningverplichtingen 62
1.10 Jaarrekeningprocedure 63

2 ALGEMENE GRONDSLAGEN 65
2.1 Doel en functie van de jaarrekening 65
2.2 Belanghebbenden bij de jaarrekening 65
2.3 Normen voor het opstellen van de jaarrekening 66
2.4 Conceptual framework 68
2.4.1 Inleiding 68
2.4.2 Grondbeginselen 68
2.4.3 Kwalitatieve kenmerken van jaarrekeningen 72
2.5 Activa, vreemd vermogen, eigen vermogen, baten en lasten 75
2.5.1 Activa, vreemd vermogen en eigen vermogen 75
2.5.2 Baten en lasten 77
2.6 Verwerking van activa, vreemd vermogen, eigen vermogen en baten en lasten in de jaarrekening 78
2.7 Gebeurtenissen na balansdatum 80
2.8 Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 82
2.8.1 Stelselmatigheid 82
2.8.2 Toelichting oordelen en schattingen 83
2.8.3 Waardebegrippen 83
2.8.4 Informatie over actuele waarde 84
2.9 Salderen en verrekenen 84
2.10 Criteria voor vermelding van gegevens in de jaarrekening 86
2.11 Onderscheid tussen vaste en vlottende activa 88
2.12 Continuïteitsveronderstelling 88
2.12.1 Algemeen 88
2.12.2 Jaarrekening in geval van onontkoombare discontinuïteit 93
2.12.2.1 Inhoud grondslagen op liquidatiebasis 93
2.12.2.2 Overgang naar grondslagen op liquidatiebasis 95
2.12.2.3 Presentatie en toelichting 96
2.12.2.4 Consolidatie 96
2.13 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 96
2.14 Belangrijke verschillen met IFRS 97
Bijlage 1. Continuïteitsscenario’s en relevante
verslaggevingsvoorschriften (gebaseerd op bijlage 1 bij RJ 170) 99

3 STELSELWIJZIGINGEN, SCHATTINGSWIJZIGINGEN EN FOUTHERSTEL 101
3.1 Stelselwijzigingen 101
3.1.1 Inleiding 101
3.1.2 Stelselkeuze en stelselmatigheid 102
3.1.3 Wijziging van een stelsel 103
3.1.4 Verwerking van de effecten van een stelselwijziging 103
3.1.5 Vergelijkende cijfers 104
3.1.6 Toelichting met betrekking tot stelselwijzigingen 107
3.2 Schattingswijzigingen 108
3.2.1 Inleiding 108
3.2.2 Verwerking van een schattingswijziging 108
3.2.3 Toelichting met betrekking tot schattingswijzigingen 110
3.3 Foutherstel 110
3.3.1 Inleiding 110
3.3.2 Materiële fouten 110
3.3.3 Niet-materiële fouten 112
3.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 113
3.5 Belangrijke verschillen met IFRS 113

4 VREEMDE VALUTA 115
4.1 Inleiding 115
4.2 Bepalen van de functionele valuta 118
4.3 Verwerking van transacties in vreemde valuta in de functionele valuta 122
4.3.1 Eerste verwerking 122
4.3.2 Verwerking per balansdatum 122
4.3.3 Verwerking van koersverschillen 125
4.3.4 Verwerking van koersverschillen op monetaire posten die deel uitmaken van de netto- buitenland 128
4.3.5 Verwerking van de wijziging van de functionele valuta 130
4.3.6 Omrekening van buitenlandse activiteiten met dezelfde functionele valuta 130
4.4 Presentatievaluta die afwijkt van functionele valuta 131
4.4.1 Omrekening van de functionele valuta naar de presentatievaluta 131
4.4.2 Omrekening van een bedrijfsuitoefening in het buitenland 132
4.5 Afdekking koersrisico’s 137
4.6 Omrekening bij hyperinflatie 138
4.7 Presentatie en toelichting 141
4.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 143
4.9 Belangrijke verschillen met IFRS 143

5 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (EXCLUSIEF GOODWILL) 147
5.1 Inleiding 147
5.2 Wettelijke bepalingen 147
5.3 Activering 148
5.3.1 Algemeen 148
5.3.2 Intern vervaardigde immateriële vaste activa 152
5.3.3 Configuratie- en maatwerkkosten bij implementatie van SAAS-contracten 154
5.3.4 Uitgaven na eerste verwerking 155
5.4 Waardering 156
5.4.1 Verkrijgings- en vervaardigingsprijs 156
5.4.2 Actuele waarde 158
5.5 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 159
5.6 Presentatie en toelichting 161
5.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 162
5.8 Belangrijke verschillen met IFRS 163

6 GOODWILL 165
6.1 Inleiding 165
6.2 Positieve goodwill bij een overname 166
6.2.1 Verwerking en waardering 166
6.2.2 Afschrijvingen 167
6.2.3 Toerekening van goodwill en toets op bijzondere waardeverminderingen 169
6.2.4 Presentatie en toelichting 169
6.3 Negatieve goodwill bij een overname 170
6.3.1 Verwerking 170
6.3.2 Toelichting 172
6.4 Wijzigingen in de waarde van de goodwill (positieve en negatieve) 173
6.5 Goodwill bij (gedeeltelijke) verkoop deelneming 173
6.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 173
6.7 Belangrijke verschillen met IFRS 173

7 MATERIËLE VASTE ACTIVA 175
7.1 Inleiding 175
7.2 Verwerking in de balans 175
7.2.1 Verwerking algemeen 175
7.2.2 Verwerking van kosten van groot onderhoud 177
7.3 Waardering 182
7.3.1 Waardering bij eerste verwerking 182
7.3.2 Kosten van herstel bij eerste verwerking 186
7.3.3 Waardering na eerste verwerking 188
7.3.4 Wijzigingen in de omvang van de herstelkosten na eerste verwerking 198
7.3.5 Buitengebruikstelling 199
7.4 Afschrijvingen 200
7.4.1 Algemeen 200
7.4.2 Componentenbenadering 200
7.4.3 Overige aspecten van afschrijvingen 201
7.5 Desinvestering en ruil van materiële vaste activa 203
7.6 Presentatie en toelichting 205
7.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 209
7.8 Belangrijke verschillen met IFRS 209

8 VASTGOEDBELEGGINGEN 213
8.1 Inleiding 213
8.2 Activering 216
8.2.1 Algemeen 216
8.2.2 Economisch versus juridisch eigendom 217
8.3 Waardering 217
8.3.1 Waardering bij eerste verwerking 217
8.3.2 Uitgaven na eerste verwerking 218
8.3.3 Waardering na eerste verwerking 218
8.3.4 Waardemutaties en herwaarderingsreserve bij waardering tegen reële waarde 220
8.3.5 Reële waarde niet op betrouwbare wijze vast te stellen 222
8.3.6 Afstoting en buitengebruikstelling 222
8.4 Herclassificatie 222
8.4.1 Algemeen 222
8.4.2 Van vastgoedbelegging naar een andere categorie 223
8.4.3 Van vastgoed voor eigen gebruik naar vastgoedbelegging 223
8.4.4 Van voorraad naar vastgoedbelegging 224
8.5 Presentatie en toelichting 225
8.5.1 Presentatie en toelichting algemeen 225
8.5.2 Grondslagen 225
8.5.3 Mutatieoverzicht 226
8.5.4 Overige toelichtingsvereisten 227
8.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 227
8.7 Belangrijke verschillen met IFRS 228

9 FINANCIËLE VASTE ACTIVA 229
9.1 Inleiding 229
9.1.1 Het begrip deelneming 229
9.1.2 Het begrip dochtermaatschappij 230
9.1.3 Het begrip joint venture 230
9.1.4 Overige effecten 231
9.2 Waardering en resultaatbepaling 231
9.2.1 De verkrijgingsprijs van een deelneming 231
9.2.2 Waarderingsgrondslagen en het criterium invloed van betekenis 231
9.2.3 Waardering op grond van de vermogensmutatiemethode 233
9.2.4 Waardering tegen nettovermogenswaarde 233
9.2.5 Waardering volgens zichtbaar eigen vermogen 237
9.2.6 Waardering volgens de vermogensmutatiemethode: overige aspecten 237
9.2.7 Waardering tegen verkrijgingsprijs of actuele waarde 249
9.2.8 Waardering van overige eff ecten en overige vorderingen 251
9.3 Presentatie en toelichting 251
9.3.1 Balans 251
9.3.2 Mutatieoverzicht 252
9.3.3 Winst-en-verliesrekening 252
9.3.4 Gegevens over kapitaalbelangen 253
9.3.5 Overige eff ecten 255
9.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 255
9.5 Belangrijke verschillen met IFRS 255
Bijlage 1. Toelichting kapitaalbelangen (art. 2:379 en 414 BW) 257

10 BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE ACTIVA 261
10.1 Inleiding 261
10.2 Het onderkennen van een bijzondere waardevermindering 261
10.3 Het bepalen van de realiseerbare waarde 263
10.3.1 Opbrengstwaarde 263
10.3.2 Bedrijfswaarde 263
10.3.2.1 Grondslagen voor het schatten van toekomstige kasstromen 263
10.3.2.2 Samenstelling van de te schatten toekomstige kasstromen 265
10.3.2.3 Disconteringsvoet 266
10.4 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering 268
10.4.1 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een individueel actief 268
10.4.2 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid 268
10.4.2.1 Het vaststellen van de kasstroomgenererende eenheid waartoe een actief behoort 268
10.4.2.2 De realiseerbare waarde en boekwaarde van een kasstroomgenererende eenheid 272
Uitgebreide inhoudsopgave
10.4.2.3 Wijze van toerekening bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 273
10.4.3 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere waardevermindering van goodwill 273
10.4.4 Bijzonderheden bij de toerekening van goodwill 275
10.4.4.1 Verkoop van een deel van een kasstroomgenererende eenheid 275
10.4.4.2 Wijziging van kasstroomgenererende eenheden 276
10.4.5 Algemene bedrijfsactiva 276
10.5 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering 278
10.5.1 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een individueel actief 278
10.5.2 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een kasstroomgenererende eenheid 279
10.6 Vergoedingen voor bijzondere waardeverminderingen of verlies van activa 279
10.7 Presentatie en toelichting 280
10.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 281
10.9 Belangrijke verschillen met IFRS 282

11 VOORRADEN 283
11.1 Inleiding 283
11.2 Verwerking in de balans 283
11.3 Waardering 284
11.3.1 Kostprijs 284
11.3.2 Agrarische voorraden tegen actuele waarde 289
11.3.3 Gewogen gemiddelde prijzen, fifo en lifo 290
11.3.4 Voorraden ontstaan door intercompanytransacties 291
11.4 Presentatie en toelichting 292
11.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 293
11.6 Belangrijke verschillen met IFRS 293

12 ONDERHANDEN PROJECTEN IN OPDRACHT VAN DERDEN 295
12.1 Inleiding 295
12.2 Combineren en segmenteren van onderhanden projecten 296
12.3 Het identificeren van prestatieverplichtingen 297
12.4 Projectopbrengsten en projectkosten 299
12.4.1 Projectopbrengsten 299
12.4.2 Projectkosten 303
12.5 Verwerking van projectopbrengsten en projectkosten 305
12.5.1 Algemeen 305
12.5.2 ՙPercentage of completion’ methode 305
12.5.3 ՙZero profit’ methode 309
12.5.4 Verdwijnen onzekerheden ten aanzien van schattingen 310
12.5.5 Verplichtingen na het gereedkomen 310
12.5.6 Verwerking van verliezen op onderhanden projecten 310
12.6 Projectontwikkeling 312
12.7 Presentatie in de winst-en-verliesrekening 315
12.8 Presentatie in de balans 317
12.9 Toelichting 320
12.10 Overgangsbepalingen 321
12.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 321
12.12 Belangrijke verschillen met IFRS 322

13 OVERIGE VLOTTENDE ACTIVA 323
13.1 Inleiding 323
13.2 Verwerking in de balans 324
13.2.1 Algemeen 324
13.2.2 Vorderingen 324
13.2.3 Overlopende activa 328
13.2.4 Effecten 328
13.2.5 Liquide middelen 329
13.2.6 Niet langer verwerken 329
13.3 Waardering 329
13.3.1 Vorderingen 329
13.3.2 Effecten 330
13.3.3 Liquide middelen 332
13.4 Toelichting 332
13.4.1 Vorderingen en overlopende activa 332
13.4.2 Effecten 334
13.4.3 Liquide middelen 334
13.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 334
13.6 Belangrijke verschillen met IFRS 335

14 EIGEN VERMOGEN 337
14.1 Inleiding 337
14.2 Kapitaalbescherming 340
14.2.1 Inleiding 340
14.2.2 Naamloze vennootschap 341
14.2.3 Besloten vennootschap 341
14.2.4 Uitkeringen in strijd met de balanstest 344
14.3 Presentatie en toelichting 345
14.3.1 Presentatie in balans en mutatieoverzicht eigen vermogen 345
14.3.2 Het geplaatste aandelenkapitaal 346
14.3.3 Kapitaalvermindering door intrekking dan wel door afstempeling 347
14.3.4 Bijdragen in verband met in de toekomst te verstrekken aandelen 349
14.3.5 Inkoop van eigen aandelen 350
14.3.6 Agio 351
14.3.7 Herwaarderingsreserve 352
14.3.7.1 Inleiding 352
14.3.7.2 Herwaarderingsreserve bij ՙfair value through other comprehensive income’ financiële instrumenten 353
14.3.7.3 Veronderstelde kostprijs en de herwaarderingsreserve 354
14.3.7.4 OTC-derivaten en de herwaarderingsreserve 355
14.3.7.5 Bepalen herwaarderingsreserve bij kasstroomafdekkingen 356
14.3.7.6 Latente belastingverplichtingen en herwaarderingsreserve 358
14.3.7.7 Afboeking herwaarderingsreserve door waardeverminderingen 358
14.3.7.8 Herwaarderingen van activa bij deelnemingen 359
14.3.7.9 Verwerking herwaarderingen in de winst-en-verliesrekening 359
14.3.7.10 Herwaarderingsreserve bij vastgoedbeleggingen 359
14.3.7.11 Vermindering herwaarderingsreserve 359
14.3.7.12 Presentatie van de herwaarderingsreserve 360
14.3.8 Andere wettelijke reserves 361
14.3.9 Statutaire reserves 368
14.3.10 Overige reserves 368
14.3.11 Onverdeelde winst 369
14.4 Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen 371
14.5 Toelichting 373
14.5.1 Toelichtingsvereisten voortvloeiende uit door de rechtspersoon verleende rechten tot het nemen of verkrijgen van aandelen 373
14.5.2 Overige toelichtingsvereisten 375
14.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 375
14.7 Belangrijke verschillen met IFRS 376

15 DE VERWERKING VAN RESULTATEN OP INTERCOMPANYTRANSACTIES 377
15.1 Inleiding 377
15.2 Intercompanytransacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode 378
15.2.1 Algemeen 378
15.2.2 Downstream sale 379
15.2.3 Upstream sale 380
15.2.4 Sidestream sale 380
15.2.5 Presentatie 381
15.2.6 Realisatie intercompanyresultaten 382
15.2.7 Eliminatie van verliezen 382
15.2.8 Eliminatie bij negatieve vermogenswaarde 382
15.2.9 Dividenduitkering hoger dan waardering deelneming 382
15.3 Intracompanytransacties met en tussen deelnemingen gewaardeerd op verkrijgingsprijs of actuele waarde 383
15.4 Intercompanytransacties in de geconsolideerde jaarrekening 384
15.5 Verwerking in de jaarrekening van de deelneming 386
15.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 387
15.7 Belangrijke verschillen met IFRS 387
Bijlage 1. Verwerking intercompanytransacties 388
Bijlage 2. Verschillen in eliminaties in de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening nader uitgewerkt in voorbeelden voor downstream sales, upstream sales en sidestream sales 389

16 VOORZIENINGEN 395
16.1 Inleiding 395
16.2 Voorwaarden voor het vormen van voorzieningen 396
16.3 Het schatten van de omvang 400
16.4 Waardering van voorzieningen tegen contante waarde 403
16.5 Mutaties in voorzieningen 406
16.6 Presentatie en toelichting 406
16.7 Specifieke voorzieningen 408
16.7.1 Reorganisatievoorzieningen 408
16.7.2 Voorzieningen voor verlieslatende contracten 411
16.7.3 Garantievoorzieningen 414
16.7.4 Voorzieningen uit hoofde van claims, geschillen en rechtsgedingen 415
16.7.5 Voorzieningen voor opruimen van aanwezige milieuvervuiling 417
16.7.6 Voorzieningen voor verwijderingsverplichtingen 418
16.7.7 Voorzieningen voor overheidsheffingen 419
16.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 420
16.9 Belangrijke verschillen met IFRS 421
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 422
Bijlage 2. Schema vorming reorganisatievoorziening 423

17 BELASTINGEN NAAR DE WINST 425
17.1 Inleiding 425
17.2 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare belastingen 426
17.3 Onzekere belastingposities 427
17.4 Latente belastingen; verwerking bij tijdelijke verschillen 428
17.5 Latente belastingen; verwerking bij beschikbare voorwaartse verliescompensatie 431
17.6 Latente belastingen; waardering 435
17.7 Verwerking belastingen in het resultaat dan wel in het eigen vermogen 438
17.8 Presentatie 441
17.9 Toelichting 442
17.10 Belastingen binnen een fiscale eenheid 445
17.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 448
17.12 Belangrijke verschillen met IFRS 449

18 PERSONEELSBELONINGEN 451
18.1 Inleiding en toepassingsgebied 451
18.2 Beloningen tijdens het dienstverband 452
18.3 Ontslagvergoedingen 457
18.4 Pensioentoezeggingen en vergelijkbare toezeggingen 459
18.4.1 Inleiding 459
18.4.2 Toepassing IFRS of US GAAP 459
18.4.3 Begripsbepaling 459
18.4.4 Benaderingen voor de verwerking van pensioenregelingen 460
18.5 Waardering en resultaatbepaling van pensioentoezeggingen 462
18.5.1 Verplichting-aan-de-pensioenuitvoerder-benadering 462
18.5.1.1 Algemeen 462
18.5.1.2 Aan de pensioenuitvoerder te betalen premies 462
18.5.1.3 Additionele verplichtingen aan de pensioenuitvoerder 462
18.5.2 Verplichting-aan-de-werknemer-benadering 468
18.5.2.1 Algemeen 468
18.5.2.2 Toezeggingen aan werknemers die nog niet zijn ondergebracht bij een pensioenuitvoerder 469
18.5.2.3 Pensioenregelingen en oudedagsverplichtingen directeurgrootaandeelhouder (DGA) die in eigen beheer worden gehouden 469
18.5.2.4 Buitenlandse pensioenregelingen 472
18.6 Presentatie en toelichting inzake pensioentoezeggingen 473
18.7 VUT en andere non-activiteitsregelingen 474
18.8 Beloningen bestuurders en commissarissen 477
18.9 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 489
18.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 490
18.11 Belangrijke verschillen met IFRS 490
Bijlage 1. Overzicht van voorbeelden van verschillende soorten bezoldiging die onder de reikwijdte van art. 2:383c BW vallen (ontleend aan RJ 271 bijlage 3; zonder voetnoten weergegeven) 492

19 SCHULDEN 495
19.1 Inleiding 495
19.2 Verwerking 496
19.2.1 Opname 496
19.2.2 Niet langer verwerken 496
19.3 Waardering 497
19.3.1 Waardering bij eerste verwerking 497
19.3.2 Waardering na eerste verwerking 497
19.4 Specifieke verplichtingen 499
19.5 Presentatie en toelichting 499
19.5.1 Presentatie schulden 499
19.5.2 Toelichting schulden 501
19.5.3 Presentatie en toelichting overlopende passiva 504
19.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 504
19.7 Belangrijke verschillen met IFRS 504

20 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 507
20.1 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 507
20.2 Niet in de balans opgenomen activa 510
20.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 512
20.4 Belangrijke verschillen met IFRS 512
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 513

21 FINANCIËLE INSTRUMENTEN 515
21.1 Inleiding 515
21.2 Begripsbepaling 515
21.3 Toepassingsgebied van RJ 290 520
21.4 Embedded derivaten 523
21.4.1 Algemeen 523
21.4.2 Afscheiden van embedded derivaten 524
21.4.3 Beoordelen kenmerken en risicoprofiel 525
21.4.4 Verwerken van embedded derivaten 529
21.4.5 Overige aandachtspunten embedded derivaten 533
21.5 Opnemen en niet langer verwerken in de balans 533
21.5.1 Het opnemen van een financieel instrument 533
21.5.2 Het niet langer verwerken van een financieel instrument 534
21.5.3 ՙTrade date accounting’ versus ՙsettlement date accounting’ 53821.6 Waardering en resultaatbepaling 540
21.6.1 Inleiding 540
21.6.2 Wettelijke bepalingen 541
21.6.3 Waardering bij eerste verwerking 542
21.6.4 Waardering na eerste verwerking 543
21.6.4.1 Algemeen 543
21.6.4.2 Overzicht waardering en resultaatbepaling na eerste verwerking 545
21.6.4.3 Resultaatbepaling bij reële waarde met waardeverandering in de winst-en-verliesrekening versus waardeverandering in het eigen vermogen en (geamortiseerde) kostprijs 549
21.6.4.4 Herclassificaties tussen (sub)categorieën 550
21.6.4.5 Bijzondere waardevermindering bij waardering tegen (geamortiseerde) kostprijs 551
21.6.4.6 Verwerking van een wijziging in de contractuele voorwaarden bij waardering tegen geamortiseerde kostprijs 554
21.7 Hedge accounting 557
21.7.1 Inleiding 557
21.7.2 Modellen van hedge accounting 559
21.7.3 Toepassen hedge accounting 562
21.7.4 Verwerkingswijzen van de verschillende soorten hedge accounting 569
21.7.4.1 Reëlewaardehedge-accounting 569
21.7.4.2 Kasstroomhedge-accounting 571
21.7.4.3 Kostprijshedge-accounting 572
21.7.4.4 Aanvangen van hedge accounting na aanschaf hedge-instrument 579
21.7.4.5 Hedge van een netto-investering in een buitenlandse eenheid 580
21.7.5 Het beëindigen van hedge accounting 580
21.7.6 De invloed van IBOR-reform op hedge accounting 582
21.8 Onderscheid eigen vermogen en vreemd vermogen in de geconsolideerde jaarrekening 582
21.8.1 Algemeen 582
21.8.2 Classificatie financiële instrumenten 583
21.8.3 Classificatie samengestelde financiële instrumenten 591
21.8.4 Ingekochte eigen aandelen 593
21.8.5 Classificatie van rente, dividenden, baten en lasten 593
21.9 Presentatie 593
21.9.1 Presentatie als vlottend of als vast financieel actief 593
21.9.2 Presentatie als kortlopende of als langlopende financiële verplichting 594
21.9.3 Saldering 594
21.10 Toelichting 595
21.10.1 Toelichtingsvereisten op grond van RJ 290 595
21.10.2 Wettelijke toelichtingsvereisten 601
21.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 602
21.12 Belangrijke verschillen met IFRS 603
Bijlage 1. Voorbeelden toepassing hedge accounting 608
1.1 Voorbeelden reëlewaardehedge-accounting 608
1.2 Voorbeelden kasstroomhedge-accounting 610
1.3 Voorbeelden kostprijshedge-accounting 620
1.4 Voorbeelden hedge van een netto-investering in een buitenlandse eenheid 633


22 LEASING 637
22.1 Inleiding 637
22.2 Beoordelen of een overeenkomst een lease bevat 637
22.3 Leaseclassificatie 642
22.4 Verwerking, waardering en resultaatbepaling 645
22.4.1 Verwerking van financiële leases in de jaarrekening van de lessee 645
22.4.1.1 Eerste verwerking 645
22.4.1.2 Waardering na eerste verwerking 646
22.4.2 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessee 648
22.4.3 Verwerking van financiële leases in de jaarrekening van de lessor 649
22.4.3.1 Eerste verwerking 649
22.4.3.2 Waardering na eerste verwerking 650
22.4.4 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessor 652
22.5 Sale-and-leasebacktransacties 652
22.6 Samengestelde transacties 654
22.7 Special purpose entity 655
22.8 Presentatie en toelichting 655
22.8.1 Toelichting van financiële leasing in de jaarrekening van de lessee 656
22.8.2 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessee 657
22.8.3 Toelichting van financiële leasing in de jaarrekening van de lessor 657
22.8.4 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessor 658
22.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 659
22.10 Belangrijke verschillen met IFRS 659

23 WINST-EN-VERLIESREKENING 661
23.1 Inleiding 661
23.2 Wettelijke uitgangspunten 661
23.3 Moment van verantwoording 662
23.4 Rubricering 663
23.4.1 Algemeen 663
23.4.2 Categoriale versus functionele indeling 663
23.5 Specifieke posten van de winst-en-verliesrekening 666
23.6 Presentatie van waardeveranderingen 668
23.7 Presentatie bijzondere posten 669
23.8 Toelichting 670
23.9 Overige detailleringen 671
23.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 672
23.11 Belangrijke verschillen met IFRS 673

24 OVERZICHT TOTAALRESULTAAT 675
24.1 Inleiding 675
24.2 Overzicht van het totaalresultaat 676
24.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 679
24.4 Belangrijke verschillen met IFRS 679

25 KASSTROOMOVERZICHT 681
25.1 Inleiding 681
25.2 Doel en functie van het kasstroomoverzicht 682
25.3 Vorm en inhoud van het kasstroomoverzicht 682
25.3.1 Geldmiddelen 682
25.3.2 Indeling van het kasstroomoverzicht 683
25.3.3 Bruto- of nettokasstromen 684
25.3.4 Kasstromen uit operationele activiteiten 684
25.3.5 Kasstromen uit investeringsactiviteiten 689
25.3.6 Kasstromen uit financieringsactiviteiten 690
25.3.7 Interest, dividend en winstbelastingen 690
25.4 Aandachtspunten bij het kasstroomoverzicht 691
25.5 Toelichting op het kasstroomoverzicht 696
25.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 698
25.7 Belangrijke verschillen met IFRS 699
Bijlage 1. Voorbeelden van kasstroomoverzichten 700

26 VERWERKING VAN OPBRENGSTEN 703
26.1 Inleiding 703
26.2 Het identificeren van een overeenkomst 704
26.3 Het identificeren van de in een overeenkomst opgenomen
prestatieverplichtingen 706
26.3.1 Prestatieverplichtingen 706
26.3.2 Verstrekte garanties als afzonderlijke prestatieverplichting 710
26.3.3 Opties van afnemers op bijkomende goederen of diensten 711
26.4 Het bepalen van de omvang van de opbrengst (de transactieprijs) 713
26.4.1 Variabele vergoedingen 713
26.4.2 Belangrijke financieringscomponent 714
26.4.3 Vergoedingen aan afnemers 717
26.5 Het toerekenen van de transactieprijs aan de prestatieverplichtingen 718
26.6 Het verwerken van de opbrengst 719
26.6.1 Verkoop van goederen 719
26.6.2 Verlenen van diensten 725
26.6.3 Opbrengsten uit licenties 728
26.6.4 Niet terugbetaalbare vergoedingen bij het afsluiten van een overeenkomst 730
26.6.5 Niet door afnemers uitgeoefende rechten 730
26.6.6 Wijzigingen van overeenkomsten 732
26.6.7 Rente en dividend 735
26.7 Verwerking van verkooptransacties met terugkoopovereenkomsten 735
26.8 Netto-omzet 738
26.8.1 Het begrip netto-omzet 738
26.8.2 Voor eigen rekening en risico presteren 739
26.9 Toelichting 744
26.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 745
26.11 Belangrijke verschillen met IFRS 746

27 RENTELASTEN 749
27.1 Inleiding 749
27.2 Verwerking 749
27.3 Presentatie en toelichting 752
27.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 753
27.5 Belangrijke verschillen met IFRS 753

28 SHARE-BASED PAYMENTS 755
28.1 Inleiding 755
28.2 Toepassingsgebied RJ 275 Op aandelen gebaseerde betalingen 755
28.3 Equity-settled en cash-settled transacties 757
28.4 De verwerking op hoofdlijnen 758
28.5 Vesting 759
28.6 Verwerking en waardering van transacties uitgezonderd share-based payments verstrekt aan personeel 760
28.6.1 Inleiding 760
28.6.2 Afwikkeling in eigenvermogensinstrumenten (equity-settled) 761
28.6.3 Afwikkeling in liquide middelen (cash-settled) 762
28.6.4 Alternatieven voor afwikkeling 763
28.7 Bijzondere aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 765
28.7.1 Basismethoden voor verwerking van share-based payments verstrekt aan personeel 765
28.7.2 Specifieke aspecten van share-based payments verstrekt aan personeel 767
28.8 Modificaties van share-based payments verstrekt aan personeel 771
28.8.1 Inleiding 771
28.8.2 Modificatie leidt tot een toename van de reële waarde van de aandelenoptie 771
28.8.3 Vestingcondities worden aangepast op een wijze die voordelig is voor de werknemer 772
28.8.4 Modificatie is niet voordelig voor de werknemer 772
28.8.5 Modifiatie leidt tot wijziging van afwikkeling 773
28.8.5.1 Toevoeging van alternatief om in geldmiddelen af te wikkelen 773
28.8.5.2 Modificatie van cash-settled naar equity-settled 775
28.8.5.3 Modificatie van equity-settled naar cash-settled 776
28.9 Annulering en voortijdige afwikkeling van share-based payments verstrekt aan personeel 779
28.9.1 Algemeen 779
28.9.2 Verstrekken van nieuwe aandelenopties ter vervanging van geannuleerde opties 780
28.10 Terugkopen van geveste aandelen of aandelenopties 781
28.11 Share-based payments binnen een groep 782
28.11.1 Inleiding 782
28.11.2 Verwerking bij groepsentiteit die de goederen of diensten ontvangt 784
28.11.3 Verwerking bij groepsentiteit die transactie afwikkelt, terwijl een andere groepsentiteit de goederen of diensten ontvangt 784
28.11.4 Onderlinge verrekening tussen groepsentiteiten 784
28.11.5 Transfers van werknemers tussen groepsentiteiten 786
28.12 Bepalen van de reële waarde 787
28.12.1 Inleiding 787
28.12.2 De waarderingsdatum en de toekenningsdatum 788
28.12.3 Waarde op basis van reële waarde van de goederen en diensten 788
28.12.4 Reële waarde van aandelen 788
28.12.5 Reële waarde van aandelenopties 789
28.13 Presentatie en toelichting 795
28.13.1 Presentatie 795
28.13.2 Toelichting 795
28.14 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 797
28.15 Belangrijke verschillen met IFRS 797
Bijlage 1. Voorbeeld verwerking van aandelenopties verstrekt aan personeel (ontleend aan RJ 275) 799

29 OVERHEIDSSUBSIDIES EN ANDERE VORMEN VAN OVERHEIDSSTEUN 805
29.1 Inleiding 805
29.2 Algemene verwerkingscriteria 805
29.3 Exploitatiesubsidies 805
29.3.1 Begrip 805
29.3.2 Verwerking en waardering 805
29.3.3 Presentatie 807
29.4 Financieringsfaciliteiten 807
29.4.1 Begrip 807
29.4.2 Verwerking en waardering 807
29.5 Ontwikkelingskredieten 808
29.5.1 Begrip 808
29.5.2 Presentatie 808
29.6 Investeringssubsidies 809
29.6.1 Begrip 809
29.6.2 Presentatie 809
29.7 Verwerking van emissierechten 810
29.8 Toelichting 814
29.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 814
29.10 Belangrijke verschillen met IFRS 814

30 SPECIFIEKE ONDERDELEN VAN DE TOELICHTING EN OVERIGE INFORMATIE 817
30.1 Algemeen 817
30.2 Functie en indeling van de toelichting 817
30.3 Verbonden partijen 819
30.4 Winst per aandeel 825
30.5 Beëindiging van bedrijfsactiviteiten 828
30.6 Gesegmenteerde informatie 831
30.7 Vermelding accountantskosten 833
30.8 Niet in de balans opgenomen regelingen 836
30.9 Dienstverlening uit hoofde van concessies 837
30.10 Toelichting van oordelen, schattingen en onzekerheden 837
30.11 Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten 838
30.12 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 839
30.13 Belangrijke verschillen met IFRS 840
Bijlage 1. Schema keuzestructuur samenstelling te rapporteren segmenten (ontleend aan RJ 350) 842

31 FUSIES EN OVERNAMES 843
31.1 Inleiding en toepassingsgebied 843
31.2 De aard van fusies en overnames 845
31.2.1 Overnames 845
31.2.2 Samensmelting van belangen 845
31.3 Verwerking van overnames (ՙpurchase accounting’) 846
31.3.1 Bepalingen omtrent vaststelling overnamedatum 847
31.3.2 Bepaling van de verkrijgingsprijs 849
31.3.3 Verwerking van identificeerbare activa en verplichtingen 851
31.3.4 Bepaling van de reële waarden van de overgenomen identificeerbare activa en verplichtingen 855
31.3.5 Positieve en negatieve goodwill bij een overname 858
31.3.6 Stapsgewijze overname 858
31.3.7 Aanpassingen van de verkrijgingsprijs afhankelijk van toekomstige gebeurtenissen 861
31.3.8 Latere wijzigingen in de waarde van de tegenprestatie 864
31.3.9 Latere identificatie of latere wijzigingen in de waarde van identificeerbare activa en verplichtingen 865
31.3.10 Verwerking bij de overgenomen rechtspersoon (ՙpush down accounting’) 868
31.3.11 Omgekeerde overname 869
31.3.12 Belang van derden en opties op belangen van derden 872
31.4 Verwerking van samensmelting van belangen (ՙpooling of interests’) 875
31.5 Belastingen naar de winst 877
31.6 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 877
31.7 Toelichting 881
31.7.1 Algemene toelichtingsvereisten 881
31.7.2 Additionele toelichtingsvereisten voor een overname 882
31.7.3 Additionele toelichtingsvereisten voor een samensmelting van belangen 882
31.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 882
31.9 Belangrijke verschillen met IFRS 883
Bijlage 1. Schema vorming reorganisatievoorziening door verkrijgende partij (RJ 216.212) 887

32 JURIDISCHE FUSIE, SPLITSING EN GRENSOVERSCHRIJDENDE VERRICHTINGEN 889
32.1 Juridische fusie 889
32.1.1 Inleiding 889
32.1.2 Fusievoorstel 892
32.1.3 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische fusies 894
32.1.4 Toelichting bij het fusievoorstel 897
32.1.5 Verklaring en verslag accountant 898
32.1.6 Openbaarmaking fusiestukken 899
32.1.7 Afronding juridische fusie 900
32.2 Juridische splitsingen 902
32.2.1 Inleiding 902
32.2.2 Procedure 904
32.2.3 Splitsingsvoorstel 907
32.2.4 Verslaggevingsaspecten als gevolg van juridische splitsing 910
32.2.5 Waardering van activa en passiva door verkrijgende rechtspersoon 912
32.2.6 Toelichting bij het splitsingsvoorstel 914
32.2.7 Verklaring en verslag accountant 915
32.2.8 Openbaarmaking splitsingstukken 916
32.2.9 Afronding juridische splitsing 918
32.3 Grensoverschrijdende verrichtingen 920
32.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 922
32.5 Belangrijke verschillen met IFRS 922

33 CONSOLIDATIE 923
33.1 Inleiding en begripsbepaling 923
33.2 Consolidatieplicht 929
33.2.1 Consolidatieplicht van groepshoofd 929
33.2.2 Consolidatieplicht van personal holding 929
33.2.3 Consolidatieplicht van tussenholding 931
33.3 Vrijstelling consolidatieplicht 931
33.3.1 Vrijstelling voor kleine groepen (art. 2:407 lid 2 BW) 931
33.3.2 Vrijstelling voor tussenholdings (art. 2:408 BW) 933
33.4 Consolidatiekring 938
33.4.1 Consolidatiekring van groepshoofd 938
33.4.2 Consolidatiekring van tussenholding 939
33.4.3 Facultatieve beperkingen van de consolidatiekring 939
33.4.4 Toepassing art. 2:407 lid 3 BW 941
33.5 Consolidatiegrondslagen 942
33.5.1 Integrale en proportionele consolidatie 942
33.5.2 Uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling 943
33.5.3 Eliminatie van relaties en resultaten 944
33.5.4 Balansdatum 944
33.6 Consolidatie bij verwerving en afstoting van in de consolidatie te betrekken maatschappijen 944
33.7 Veranderingen in omvang meerderheidsbelangen met behoud van overwegende zeggenschap 945
33.8 Veranderingen in omvang meerderheidsbelangen met verlies van overwegende zeggenschap, maar met behoud van een resterend belang 949
33.9 Presentatievereisten en -vrijstellingen voor de geconsolideerde jaarrekening 950
33.10 Toelichting 952
33.11 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 953
33.12 Belangrijke verschillen met IFRS 953

34 JOINT VENTURES 957
34.1 Inleiding 957
34.2 Verschijningsvormen 957
34.3 Verwerking 959
34.3.1 Verwerking van joint ventures in de vorm van rechtspersonen of vennootschappen 959
34.3.2 Verwerking van joint ventures in de vorm van andere samenwerkingsvormen 960
34.4 Transacties tussen deelnemers in de joint venture 960
34.4.1 Eerste waardering in de jaarrekening van de joint venture 960
34.4.2 Waardering na eerste verwerking in de jaarrekening van de joint venture 960
34.4.3 Verwerking in de jaarrekening van de deelnemers in de joint venture 961
34.5 Presentatie en toelichting 962
34.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 962
34.7 Belangrijke verschillen met IFRS 963

35 PUBLIEK-PRIVATE CONCESSIEOVEREENKOMSTEN 965
35.1 Inleiding 965
35.2 Toepassingsgebied 965
35.3 Verwerking en waardering vergoedingen 965
35.4 Verwerking en waardering fi nancieel actief of immaterieel actief 966
35.5 Overige bepalingen 972
35.6 Toelichting 974
35.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 975
35.8 Belangrijke verschillen met IFRS 975

36 CAPITA SELECTA: CRYPTOCURRENCIES EN KUNSTWERKEN 977
36.1 Cryptocurrencies 977
36.2 Kunstwerken 980
36.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 982
36.4 Belangrijke verschillen met IFRS 983

37 TUSSENTIJDSE BERICHTEN 985
37.1 Inleiding 985
37.2 Vorm en inhoud van tussentijdse berichten 985
37.2.1 Verkorte overzichten 985
37.2.2 Vergelijkende cijfers 986
37.2.3 Bestuurstoelichting en kengetallen 988
37.2.4 Winst per aandeel 989
37.2.5 Additionele informatie 989
37.3 Toelichting in tussentijdse berichten 989
37.4 Verwerking en waardering van posten in tussentijdse berichten 990
37.4.1 Inleiding 990
37.4.2 Toerekening van opbrengsten en kosten 990
37.4.3 Belastinglast 992
37.4.4 Schattingen 993
37.4.5 Stelselwijzigingen 993
37.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine rechtspersonen 994
37.6 Belangrijke verschillen met IFRS 994

38 JAARREKENING KLEINE RECHTSPERSONEN OP FISCALE GRONDSLAGEN 995
38.1 Inleiding 995
38.2 Achtergrond optie gebruik fi scale grondslagen 997
38.3 Toepassingsgebied 998
38.4 Verwerking en waardering 1000
38.5 Presentatie en toelichting 1003
38.6 Overgang naar fi scale waarderingsgrondslagen en wijziging van fiscale waarderingsregels 1005
38.7 Positie van aandeelhouders 1005
38.8 Belangrijke verschillen met IFRS 1006

39 JAARREKENING MICRORECHTSPERSONEN 1007
39.1 Inleiding 1007
39.2 Toepassingsgebied 1007
39.3 Verwerking en waardering 1007
39.4 Presentatie 1009
39.5 Toelichting 1010
39.6 Overige vrijstellingen 1010
39.7 Publicatieplicht 1011
39.8 Belangrijke verschillen met IFRS 1011

40 COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 1013
40.1 Toepassing Titel 9 Boek 2 BW 1013
40.1.1 Algemeen 1013
40.1.2 In stand houden van een of meer ondernemingen 1014
40.1.3 Netto-omzet 1015
40.1.4 Openbaarmaking gelijkwaardige jaarrekening 1017
40.2 Jaarverslaggeving algemeen 1017
40.2.1 Inleiding 1017
40.2.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 1017
40.2.3 Titel 9 Boek 2 BW en Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 1018
40.2.4 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 1018
40.2.5 Termijn voor opmaken jaarrekening 1018
40.2.6 Ondertekenen jaarrekening 1019
40.2.7 Vaststellen jaarrekening 1019
40.2.8 Decharge van bestuurders en toezichthouders 1020
40.2.9 Onderdelen jaarbericht 1020
40.2.10 Openbaarmaking 1021
40.2.11 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 1022
40.3 Specifieke bepalingen over de jaarrekening 1022
40.3.1 Van toepassing zijnde richtlijnen 1022
40.3.2 Algemene vermeldingen in de toelichting 1023
40.3.3 Modellen balans en winst-en-verliesrekening 1024
40.3.4 Prijsgrondslagen 1024
40.3.5 Eigen vermogen 1025
40.3.6 Winst-en-verliesrekening respectievelijk exploitatierekening 1026
40.3.7 Bezoldiging bestuurders en toezichthouders 1026
40.3.8 Resultaatbestemming 1027
40.3.9 Consolidatie 1027
40.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine commerciële stichtingen en verenigingen 1027
40.5 Belangrijke verschillen met IFRS 1027

41 NIET-COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 1029
41.1 Jaarverslaggeving algemeen 1029
41.1.1 Inleiding 1029
41.1.2 Algemene boekhoud- en administratieverplichting 1030
41.1.3 Doelstelling jaarrekening 1030
41.1.4 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving en toepassing groottecriteria 1030
41.1.5 Specifieke wettelijke jaarrekeningverplichtingen 1031
41.1.6 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 1032
41.1.7 Termijn voor opmaken jaarrekening 1032
41.1.8 Ondertekenen jaarrekening 1032
41.1.9 Vaststellen jaarrekening 1033
41.1.10 Decharge van bestuurders en toezichthouders 1033
41.1.11 Onderdelen jaarbericht 1033
41.1.11.1 Algemeen 1033
41.1.11.2 Jaarrekening 1034
41.1.11.3 Bestuursverslag 1034
41.1.11.4 Overige gegevens 1035
41.1.12 Openbaarmaking 1035
41.1.13 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 1035
41.2 De jaarrekening 1036
41.2.1 Inleiding 1036
41.2.2 Algemeen 1036
41.2.3 De balans met toelichting 1038
41.2.3.1 Algemeen 1038
41.2.3.2 Eigen vermogen 1039
41.2.4 De staat van baten en lasten met toelichting 1042
41.2.4.1 Begripsbepaling 1042
41.2.4.2 Uitgangspunt staat van baten en lasten 1043
41.2.4.3 Omvang van de bate 1044
41.2.4.4 Rubricering 1045
41.2.4.5 Resultaat en bestemming resultaat 1045
41.2.4.6 Specifieke posten staat van baten en lasten 1046
41.2.4.7 Beloningen bestuurders en toezichthouders 1050
41.2.4.8 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 1051
41.2.5 Specifieke bepalingen Titel 9 Boek 2 BW 1053
41.2.6 Verwerking van gehouden aandelen door een Stichting Administratiekantoor 1054
41.3 Consolidatie 1055
41.3.1 Algemeen 1055
41.3.2 Bijzonderheden consolidatieplicht en consolidatie van stichtingen en verenigingen 1057
41.4 Verwerking van fusies en overnames 1058
41.4.1 Inleiding 1058
41.4.2 Verwerkingswijze bij juridische fusie 1058
41.4.3 Verwerkingswijze bij betaling koopsom 1059
41.4.4 Verwerkingswijze bij verwerving aandelen in een naamloze of besloten vennootschap 1059
41.4.5 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 1059
41.4.6 Toelichting 1060
41.5 Bestuursverslag 1060
41.5.1 Algemeen 1060
41.5.2 Inhoud bestuursverslag 1060
41.6 Vrijstellingen voor middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 1061
41.7 Belangrijke verschillen met IFRS 1063

BIJLAGEN 1065
1 Enkele bepalingen uit Boek 2 BW 1065
2 Bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW (Afdeling 1 t/m 13) 1087
3 Enkele bepalingen uit de Wet op de ondernemingsraden 1121
4 Enkele bepalingen uit de Handelsregisterwet 2007 1125
5 Tekst van het Besluit actuele waarde 1127
6 Tekst van het Besluit modellen jaarrekening 1145
7 Tekst van het Besluit fiscale waarderingsgrondslagen 1181
8 Besluit inhoud bestuursverslag 1187
9 Besluit Artikel 10 Overnamerichtlijn 1191
10 Besluit bekendmaking niet-financiële informatie 1193

TREFWOORDENREGISTER 1195