Dimitri Tokmetzis laat in zijn trefzeker geschreven boek 'De digitale schaduw' zien waarom privacy belangrijk is. Ook voor mensen die zeggen niks te verbergen te hebben. Het boek laat aan de hand van prikkelende voorbeelden en enkele regelrechte horrorverhalen zien dat we als burgers geen grip hebben op onze digitale schaduw. Sterker nog, de meeste mensen zullen hun virtuele schaduwbeeld nog nooit hebben opgemerkt. Totdat ze er, al dan niet terecht, last van krijgen. Het boek maakt duidelijk dat het niet alleen gaat om wat er over ons wordt opgeslagen, maar ook om wat er vervolgens met die gegevens gebeurt. We weten inmiddels wel dat er steeds meer persoonsgegevens van ons verzameld en opgeslagen worden, op steeds meer plekken. Maar de vervolgstap, waar dit boek vooral over gaat, is pas echt interessant. Om iets te kunnen met die databerg worden gegevens gesorteerd en geanalyseerd, en worden mensen onderbracht in een profiel. Profielen die bepalen hoe er met je omgegaan wordt: wordt die blauwe plek van je kind gezien als een onschuldig ongelukje of als mishandeling? Loop je bij de douane zo door of moet je er urenlang vragen beantwoorden? Kun je een hypotheek of verzekering afsluiten? Tokmetzis laat aan de hand van een aantal thema's zien hoe ingrijpend zulk profileren kan zijn. De auteur krabbelt aan het mooie vernislaagje van de techniek van datamining en risicoprofileren en nodigt de lezer uit een kijkje te nemen achter de rommelige schermen. Dan blijkt dat de objectieve oordelen die de data vellen vaak een willekeurige en soms zelfs dubieuze basis hebben. Dat profielen lang niet altijd de juiste en actuele informatie over je bevatten, dat keuzes die erin gemaakt worden een discutabele basis hebben. Want ben je echt een slechtere opvoeder als je net je baan bent kwijtgeraakt? Ben je daadwerkelijk een wanbetaler als je in korte tijd een paar mobiele telefoonabonnementen afsluit? Afgezien van wat kleine slordigheidjes – zo word je als lezer afwisselend met je en u aangesproken – is 'De digitale schaduw' een vlot leesbaar boek dat een ingewikkelde thematiek zeer toegankelijk beschrijft. Ik heb me verbaasd en opgewonden over wat ik las, en bleef ook nog eens achter met een ongemakkelijke vraag. Welke gegevens over jezelf stel je beschikbaar om wat makkelijker door het leven te gaan? Hoeveel persoonlijke informatie heb je over voor een voordeeltje, een gratis product of dienst? Jezelf die vraag kritisch stellen betekent wellicht weer wat meer grip krijgen op je digitale schaduw.
Over Yvette Bartholomée
Yvette Bartholomée is freelance onderzoeker en tekstschrijver. Zij houdt zich onder andere bezig met marktwerking in de publieke sector, de relatie tussen wetenschap en beleid en de geschiedenis van de menswetenschappen.
