Goed onderwijs en de cultuur van het meten

De pedagogiek hervonden – voorwoord 7
Wouter Pols
Terugblik en dankwoord 13
Proloog: Over de zin van onderwijs 15

1 Waar is het onderwijs voor? 23
1.1 Waarderen wat we meten of meten wat we waarderen? 24
1.2 De ‘ver-lering’ van onderwijs 26
1.3 Waar is het onderwijs voor? 30
1.4 Twee voorbeelden: burgerschapsvorming en wiskundeonderwijs 33
1.5 Conclusies 35

2 Evidence-based onderwijs tussen wetenschap en democratie 37
2.1 De omslag naar bewijsvoering en bewijslast in onderwijs 37
2.2 Professionaliteit in onderwijs 40
2.3 Professioneel oordeel en praktische kentheorie 44
2.4 De praktische rollen van onderwijsonderzoek 50
2.5 Conclusies 52

3 Onderwijs tussen verantwoording en verantwoordelijkheid 55
3.1 Twee interpretaties van verantwoording 55
3.2 De veranderende verhouding tussen de overheid en zijn burgers 57
3.3 Burgers als consumenten: van directe naar indirecte verantwoording 59
3.4 Verantwoording of verantwoordelijkheid? 60
3.5 De angst van de middenklasse 62
3.6 Verantwoording nemen voor onze verantwoordelijkheid 64
3.7 Verantwoordelijkheid en morele autonomie 66
3.8 Moraliteit, nabijheid en moderniteit 67
3.9 Conclusies 70

4 Een pedagogiek van de onderbreking 75
4.1 Een pedagogiek van de onderbreking 75
4.2 Het begin en het einde van het moderne onderwijs 77
4.3 Humanisme 79
4.4 In de wereld komen: verschijnen, pluraliteit en uniciteit 81
4.5 Van ‘verschijnen’ naar ‘in de wereld komen’ 82
4.6 Uniciteit 85
4.7 Conclusie: wat staat er op het spel in een pedagogiek van de onderbreking? 89

5 Democratie en onderwijs na Dewey 91
5.1 Democratie en onderwijs 91
5.2 Democratie, onderwijs en het publieke domein 94
5.3 Het verval van het publieke domein? 97
5.4 Aan de onderwijseisen voldoen 100
5.5 Conclusie: Democratisch onderwijs na Dewey? 103

6 Onderwijs, democratie en het vraagstuk van de inclusie 105
6.1 Democratie en inclusie 106
6.2 De rol van inclusie in de democratische theorie 107
6.3 Kan de democratie ‘normaal’ worden? 112
6.4 Rancière over democratie en democratisering 113
6.5 Conclusies 117

Epiloog: het (doel)einde van het leren 121
Literatuur 125
Over de auteur 135