Aan het werk met Operationeel personeelsmanagement

Inleiding

DEEL 1 Elkaar zoeken en vinden: werving, selectie en onboarding 13
1 Ontwikkelingen binnen het vakgebied P&O 15
1.1 Het vakgebied P&O 16
1.2 Veranderingen die het P&O-vak beïnvloeden 17
1.3 Geschiedenis en ontwikkeling van personeelsmanagement 19
1.4 Toekomst van P&O 22
Samenvatting 25

2 Personeelsbehoefte en -planning 27
2.1 Personeelsbehoefte 28
2.2 Ontstaan van personeelsbehoefte 28
2.3 Personeelsplanning 29
2.4 Personeelsplanning: een stappenplan 30
Samenvatting 34

3 Functie: analyse, profiel, beschrijving en waardering 37
3.1 Functieanalyse 38
3.2 Functieanalyse: de methoden 38
3.3 Functieprofiel 39
3.4 Waarvoor worden functieanalyse en -profiel gebruikt? 39
3.5 Functiehuis 41
3.6 Functiewaardering 41
3.7 Soorten systemen 42
Samenvatting 43

4 Arbeidsmarktcommunicatie 45
4.1 Wat is arbeidsmarktcommunicatie? 46
4.2 Aandachtspunten bij employer branding 47
4.3 Werken met een arbeidsmarktcommunicatieplan 51
4.4 Onderwerpen van een communicatieplan 52
Samenvatting 55

5 Werving en wervingsmiddelen 57
5.1 Interne en externe werving 58
5.2 Wervingsmiddelen 59
5.3 Wervingskanalen 60
5.4 Personeel werven in Europa 62
5.5 Vacaturetekst 63
Samenvatting 66

6 Selectie en selectiemiddelen 69
6.1 Selectieprocedure 70
6.2 Soorten selectiemiddelen 71
6.3 Waarde van een psychologische test 73
6.4 Soorten tests 74
6.5 (Online) assessment 75
Samenvatting 77

7 Onboarding: de introductie van de nieuwe medewerker 79
7.1 Belang van een goede introductie 80
7.2 Onboardingprogramma 80
7.3 Dit moet er geregeld zijn 81
7.4 Kennismakingsrondes 82
7.5 Evaluatie van de introductie 83
Samenvatting 85

DEEL 2 Elkaar zoeken en vinden: administratief en regelgeving 87
8 Arbeidsvoorwaarden en beloning 89
8.1 Soorten arbeidsvoorwaarden 90
8.2 Variabele beloningssystemen 91
8.3 Cao à la carte 92
8.4 Prestatiebeloning 93
Samenvatting 96

9 De arbeidsovereenkomst 99
9.1 Inhoud van een arbeidsovereenkomst 100
9.2 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde en onbepaalde tijd 100
9.3 Andere soorten arbeidsovereenkomsten 101
9.4 Proeftijd 103
9.5 Concurrentiebeding 103
9.6 Cao 104
Samenvatting 105

10 Salaris en salarisadministratie 107
10.1 Hoe is het salaris opgebouwd? 108
10.2 Hoe wordt de hoogte van het salaris bepaald? 108
10.3 Salarisonderhandelingen: wanneer? 109
10.4 Salarisonderhandelingen: de voorbereidingen 110
10.5 Loon- en salarisadministratie 112
Samenvatting 115

11 Personeelsadministratie en -informatiesystemen 117
11.1 Waarom personeelsinformatiesystemen? 118
11.2 Personeelsadministratie bijhouden 120
11.3 Belangrijke kengetallen in een personeelsinformatiesysteem 122
11.4 Outsourcing: payroll 123
Samenvatting 125

12 Bedrijfsregels en gedragscodes 127
12.1 Van bedrijfsreglement naar gedragscodes 128
12.2 Wat zijn gedragscodes? 128
12.3 Voorwaarden voor gedragsregels en -codes 130
12.4 Gedragscodes: ja of nee? 130
12.5 Maken van gedragscodes 131
12.6 Inhoud van gedragscodes 132
12.7 Actief en serieus werken met de gedragscode 132
Samenvatting 134

DEEL 3 Samen werken: betrokken en verbonden 137
13 Loopbaanmanagement 139
13.1 Ontwikkelingen in loopbanen 140
13.2 Wat is loopbaanmanagement? 141
13.3 Loopbaanzelfmanagement 141
13.4 Waarom investeren in loopbaanmanagement? 142
13.5 Zes pijlers van een duurzaam loopbaanbeleid 144
13.6 Onderwerpen van een loopbaangesprek 148
13.7 Andere instrumenten voor loopbaanondersteuning 149
Samenvatting 152

14 Competentiemanagement 155
14.1 Competenties en competentiemanagement 156
14.2 Talent en skills 157
14.3 Competentiemanagement: organisatorisch en individueel 158
14.4 De kracht van competentiemanagement 158
14.5 Fasegewijs invoeren van competentiemanagement 159
14.6 Het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) 161
14.7 Competentiemanagement is cyclisch 162
Samenvatting 164

15 Beoordelen van medewerkers 167
15.1 Waarom beoordelen? 168
15.2 Traditionele systemen van beoordelen 169
15.3 Vaststellen van beoordelingscriteria en normering 170
15.4 Wie beoordelen er? 173
15.5 Valkuilen bij beoordelen 174
15.6 Wel of geen beoordelingssystemen? 176
Samenvatting 179

16 Opleiden en ontwikkelen 181
16.1 Opleiden als strategisch P&O-instrument 182
16.2 Het belang van opleiden 182
16.3 Wanneer kiezen voor opleiden? 185
16.4 Vormen van opleiden en ontwikkelen 186
16.5 Extern en intern opleiden 190
16.6 Blended learning en e-learning 191
16.7 De opleidingskeuze voor medewerkers 192
Samenvatting 194

DEEL 4 Samen werken: communicatie met medewerkers 197
17 Formele gesprekken met medewerkers 199
17.1 De traditionele hr-gesprekscyclus 200
17.2 Valkuilen van de hr-gesprekscyclus 204
17.3 Het nieuwe beoordelen: continue dialoog 205
17.4 Verslaggeving blijft belangrijk 205
17.5 Stimuleren van open communicatie 206
Samenvatting 211

18 Werkoverleg 213
18.1 Wat is werkoverleg? 214
18.2 Onderwerpen voor werkoverleg 215
18.3 Voordelen van werkoverleg 216
18.4 Voorwaarden voor het effectief werken met werkoverleg 217
Samenvatting 223

19 Medezeggenschap en de ondernemingsraad 225
19.1 De geschiedenis van medezeggenschap 226
19.2 Wanneer is een ondernemingsraad verplicht? 226
19.3 Personeelsvertegenwoordiging en personeelsvergadering 227
19.4 Instellen van een or 228
19.5 Cor en gor 228
19.6 Taken en bevoegdheden van een or 228
19.7 De Ondernemingskamer 230
Samenvatting 231

DEEL 5 Samen werken: duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van medewerkers 233
20 Duurzaam inzetbaar personeel 235
20.1 Wat is duurzame inzetbaarheid? 236
20.2 Vooroordelen ten aanzien van oudere medewerkers 237
20.3 Wat kunnen bedrijven doen? 238
20.4 Wat levert duurzame inzetbaarheid op? 240
Samenvatting 243

21 Vitaliteit en tevredenheid van medewerkers 245
21.1 Vitaliteit en welzijn van medewerkers 246
21.2 Voordelen van vitaliteitsmanagement 246
21.3 Wat kan de werkgever doen? 247
21.4 Tevredenheid van medewerkers 250
21.5 Effectief tevredenheidsonderzoek 252
Samenvatting 255

22 Arbeidsomstandigheden en arbowetgeving 257
22.1 Arbowetgeving: drie niveaus 258
22.2 Arbowet voor werkgever en werknemer 258
22.3 Verplichtingen voor werkgevers 259
22.4 Verplichtingen voor medewerkers 264
22.5 Vernieuwing van de Arbowet 264
22.6 Nederlandse Arbeidsinspectie 265
Samenvatting 269

23 Omgaan met werkstress 271
23.1 Werkdruk en werkstress 272
23.2 Oorzaken van werkstress: stressoren 273
23.3 Stresstypes 274
23.4 Burn-out 275
23.5 Maatregelen ter voorkoming van werkstress 276
Samenvatting 279

24 Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt 281
24.1 Arbeidsongeschikten een kans geven 282
24.2 Wetten die de afstand tot de arbeidsmarkt verkleinen 282
24.3 Re-integratiebedrijven 284
24.4 Valkuilen bij re-integratie 284
Samenvatting 287

25 Ziekteverzuim 289
25.1 Soorten ziekteverzuim 290
25.2 Kosten van verzuim 291
25.3 Verzuimbeleid en -registratie 291
25.4 Hoe ziet een goed ziekteverzuimbeleid eruit? 293
25.5 Veelvoorkomende beroepsziekten 295
Samenvatting 298

26 Probleemgedrag 301
26.1 Fraude, seksuele intimidatie en pesten 302
26.2 Andere vormen van probleemgedrag 304
26.3 Het belang van de bedrijfscultuur 305
26.4 Oplossingen 306
26.5 Mediation als redmiddel bij conflicten 306
Samenvatting 308

DEEL 6 Loslaten en verder gaan: vertrek van medewerkers 311
27 Uitstroommanagement: het verloop van personeel 313
27.1 Strategisch belang van uitstroommanagement 314
27.2 Samenhang in-, door- en uitstroom 315
27.3 Vormen van uitstroom 316
Samenvatting 320

28 Vrijwillig verloop van personeel 323
28.1 Waardoor wordt vrijwillig verloop beïnvloed? 324
28.2 Inzicht in het verloop 325
28.3 Indammen van vrijwillig verloop 327
28.4 Stimuleren van vrijwillig verloop 328
Samenvatting 330

29 Natuurlijk verloop: pensioen 333
29.1 Van korter naar langer werken 334
29.2 Vormen van pensioen 335
Samenvatting 339

30 Gedwongen verloop: ontslag 341
30.1 Wederzijds goedvinden 342
30.2 Ontslagprocedure 342
30.3 Transitievergoeding 343
30.4 Redenen voor ontslag 343
30.5 Collectief ontslag 345
30.6 Ontslag op staande voet 345
30.7 Ontslagbescherming 346
30.8 Alternatieven voor ontslag 346
Samenvatting 349

31 Outplacement 351
31.1 Wat is outplacement? 352
31.2 Ontstaan van outplacement 352
31.3 Voordelen van outplacement 352
31.4 Wanneer is outplacement relevant? 353
31.5 Soorten outplacementbureaus 353
31.6 Keuze van een outplacementbureau 354
31.7 Fasen in het outplacementproces 355

Samenvatting 357
Literatuuroverzicht 358
Lijst van gebruikte afkortingen 361
Over de auteurs 363
Register 364